Szczelina odbytu jest częstym schorzeniem, powoduje znaczny dyskomfort i pogarsza jakość życia pacjenta. Szczelina odbytu to owrzodzenie błony śluzowej kanału odbytu, objawiające się bólem, skurczem i/lub krwawieniem podczas wypróżniania. Przyczyna pęknięcia jest wieloczynnikowa. Najczęściej szczelina jest pojedyncza i znajduje się w tylnej linii środkowej, ale może również rozwinąć się w linii środkowej do przodu – w tej lokalizacji występuje czasami u kobiet po porodzie. Nie ma jasnej definicji między ostrą i przewlekłą szczeliną. Wielu proktologów uważa za przewlekłą szczelinę trwającą ponad 6 tygodni pomimo leczenia zachowawczego. Większość szczelin goi się zachowawczo w ciągu 4 do 6 tygodni, a niektóre utrzymują się dłużej niż 6 tygodni i są przewlekłe.
Szczelina odbytu – objawy
Wielu uważa, że brak gojenia się szczeliny jest spowodowany upośledzeniem krążenia krwi w kanale odbytu, co może być spowodowane nadmiernym napięciem zwieracza wewnętrznego odbytu. U większości pacjentów obserwuje się wzrost spoczynkowego ciśnienia odbytu, mierzony manometrią. U tych pacjentów zmniejsza się również przepływ krwi do zwieracza wewnętrznego. To wyjaśnia, w jaki sposób chirurgiczne przecięcie zwieracza wewnętrznego odbytu zmniejsza napięcie odbytu i zwiększa przepływ krwi oraz sprzyja gojeniu. Jest mało prawdopodobne, aby przewlekłe szczeliny odbytu goiły się za pomocą leczenia zachowawczego. W tym przypadku w zwieraczu wystąpią istotne nieodwracalne zmiany, w tym zwłóknienie. Ostre szczeliny zwykle goją się za pomocą leczenia zachowawczego, ale z nieznanych powodów niektóre pęknięcia nie goją się, stają się przewlekłe i nie reagują na leczenie zachowawcze.
Leczenie szczeliny odbytu
Przyjmuje się, że większość operacji odbytniczo-odbytniczych, takich jak np. sfinkterotomia boczna (przecięcie częściowe zwieracza wewnętrznego) przetoki okołoodbytowej można wykonać w znieczuleniu miejscowym (nasiękowym, przewodowym) w warunkach chirurgii jednego dnia. Sfinkterotomia boczna jest również wykonywana w znieczuleniu ogólnym. W znieczuleniu miejscowym przez wielu proktologów nie jest wykonywana, ponieważ miejscowe podanie środka znieczulającego może być bolesne. Jednakże boczną sfinkterotomię odbytu można wykonać w znieczuleniu miejscowym i regionalnym z równie dobrymi wynikami – szczególnie w zakresie gojenia. Dla pacjentów, którzy nie nadają się do znieczulenia ogólnego z powodu chorób współistniejących lub go nie chcą, znieczulenie miejscowe może być bezpieczną, skuteczną i stosunkowo mało bolesną alternatywą.
Optymalne znieczulenie miejscowe daje bardzo dobre efekty w zakresie zmniejszenie bólu, redukcji kosztów, powikłań pooperacyjnych i szybkości powrotu do zdrowia. Sfinkterotomia boczna wykonywana w znieczuleniu miejscowym skraca czas hospitalizacji pacjentów i skutkuje wczesną mobilizacją związaną z minimalnymi powikłaniami pooperacyjnymi.